غذاهای مضر برای زردی نوزاد (لیست جامع)

تغذیه مادر برای زردی نوزاد؛ باورها و شواهد پژوهشی

در فرهنگ ایرانی، تغذیه مادر شیرده همچون نخی نامرئی دانسته می‌شود که سرنوشت سلامت نوزاد را به دست گرفته است. باور عمومی و توصیه بسیاری از منابع طب سنتی بر این است که آنچه مادر می‌خورد، می‌تواند زردی نوزاد را تشدید یا تخفیف دهد. این دیدگاه، ویژه بر کنترل غذاهای با طبع گرم مانند خرما، زعفران و ارده تأکید دارد و معتقد است مصرف این مواد باید در دوران شیردهی به حداقل برسد.

از سوی دیگر، یافته‌های پزشکی نوین به بیولوژی بیماری زردی اشاره می‌کنند: زردی نوزاد عمدتاً به دلیل نارسی کبد نوزاد و عدم توانایی آن در دفع بیلی روبین ایجاد می‌شود و تغذیه مادر مستقیماً در بروز یا شدت آن نقشی ندارد. با این وجود، برخی پژوهش‌ها نقش غیرمستقیم تغذیه و وضعیت سلامت مادر را رد نکرده‌اند و اهمیت توجه به تغذیه مناسب و متعادل را یادآوری کرده‌اند چرا که وضعیت عمومی بدن و کیفیت شیر مادر می‌تواند بر بهبود یا تشدید برخی علائم اثر بگذارد.

به عبارتی دقیق‌تر، اگرچه یک رابطه علت و معلولی قاطع بین غذای مادر و زردی نوزاد اثبات نشده، اما موارد زیر شایان توجه هستند:

• پرهیز از غذاهای مضر برای زردی نوزاد، از جمله غذاهای سرخ‌شده، چرب، کنسروی یا ادویه‌دار توسط مادر می‌تواند فشار وارده بر کبد خود مادر و نوزاد را کاهش دهد.
• نوشیدن مایعات کافی و مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه توسط مادر، به بهبود سطح سلامت عمومی و در نتیجه تولید شیر بهتر کمک می‌کند.
• آلودگی با مواد سمی (مثلاً الکل، سیگار و قلیان) باید کاملاً حذف شود تا سلامت کبد مادر و کیفیت شیر آسیب نبیند.

در مجموع، هرچند علم پزشکی فعلاً تأثیر مستقیم و قطعی تغذیه مادر در تشدید یا بهبود زردی نوزاد را به رسمیت نمی‌شناسد، اما توصیه به رعایت اعتدال و پرهیز از غذاهایی که در منابع به‌عنوان چه غذاهایی برای زردی نوزاد مضر است شناخته می‌شوند، اقدامی منطقی، احتیاط‌آمیز و مورد حمایت بسیاری از متخصصین به شمار می‌رود.

چه چیزهایی زردی نوزاد را تشدید می‌کند و باید از آنها دوری کرد؟

در مسیر درمان زردی، توجه به عوامل تشدیدکننده نه‌تنها یک ضرورت درمانی، بلکه هنر پیشگیری است. منابع مختلف پزشکی و طب سنتی چند عامل اصلی را به‌عنوان عوامل تشدیدکننده زردی معرفی می‌کنند که توجه به هر یک می‌تواند تاثیر قابل توجهی در روند بهبود یا طولانی شدن زردی داشته باشد.

نخست، رژیم غذایی مادر شیرده:

گرچه شواهد پزشکی ارتباط مستقیم را قطعی نمی‌دانند، اما بسیاری از منابع طب سنتی معتقدند مصرف غذاهای با طبع گرم (مانند خرما، زعفران، ارده، انگور، انجیر و کاچی) توسط مادر می‌تواند میزان و شدت زردی را افزایش دهد. غذاهای چرب و دیرهضم مانند کله‌پاچه، غذاهای سرخ‌کرده یا لبنیات پرچرب نیز در این دسته قرار دارند.

دوم، مصرف مواد ناسالم و سمی:

هرگونه مصرف دخانیات (سیگار، قلیان)، الکل و داروهای بدون تجویز، نه تنها سلامت عمومی نوزاد را به خطر می‌اندازد، بلکه در دوره زردی می‌تواند به کبد آسیب بزند و زردی را پایدارتر کند.

سوم، موانع تغذیه و شیردهی مناسب:

کاهش دفعات شیردهی یا تغذیه ناکافی، باعث کاهش دفع بیلی روبین با مدفوع و ادرار شده و در واقع زردی را تشدید می‌کند. در برخی منابع حتی به محدود کردن شیردهی (به امید کاهش زردی) اشاره شده که کاملاً نادرست است و می‌تواند وضعیت نوزاد را وخیم‌تر کند.

چهارم، استفاده از ادویه جات و مواد افزودنی قوی:

برخی ادویه‌ها مانند فلفل، دارچین، زنجبیل و پیاز خام، براساس اعتقادات سنتی ممکن است علائم زردی را بدتر کنند، لذا توصیه به کاهش یا عدم مصرف آن‌ها می‌شود.

پنجم، مصرف غذاهای فرآوری‌شده، فست‌فودی و کنسروی:

وجود مقادیر زیاد چربی، سدیم و مواد نگهدارنده در این غذاها فشار مضاعف بر کبد وارد کرده و روند بهبودی زردی را کند می‌کنند.

در نهایت، تشدید زردی می‌تواند نشانه یک مشکل جدی‌تر باشد؛ اگر زردی بیش از دو هفته ادامه یافت یا شدت گرفت، لازم است آزمایش‌های تخصصی برای بررسی علل زمینه‌ای (از قبیل عفونت‌ها، اختلالات کبد و مجاری صفراوی یا بیماری‌های متابولیک و ژنتیکی) انجام شود.